یکی از نگرانی‌های مشترک در بین خانم‌ها و آقایان، تجمع چربی ها در نواحی اطراف شکم است که ظاهراً با افزایش سن و سال نیز بیشتر می‌شود. اما روش‌هایی مناسب برای از بین بردن این نگرانی‌ها وجود دارد. ابتدا، باید بتوانید میزان ترشح هورمون استرس یعنی کورتیزول را کنترل کنید. افزایش میزان کورتیزول اشتها و میل شما به غذا خوردن را افزایش می‌‌دهد و به همین ترتیب چربی‌های شکم افزایش می‌یابند، به‌ویژه در افرادی که دیگر اندام‌های بدنشان چاق نیست.
در ضمن حافظه، توده ماهیچه‌ها، و تراکم استخوان‌ها را کاهش می‌دهد. استرس شدید و حاد باعث می‌شود که پیرتر از آن‌چه که هستید به نظر برسید. در طول روز فواصل غذایی را کاهش دهید، با حجم کم غذا بخورید، ولی با تعداد دفعات بیشتر. به این ترتیب، نوسان قندخون کمتر می‌شود و ترشح هورمون کورتیزول کاهش می‌یابد. ویتامین C و ویتامین B6 نیز کورتیزول را کاهش می‌دهند. هم در آقایان و هم در خانم‌ها افزایش استروژن با ذخیره بیشتر آب و چربی در بدن، افزایش وزن به‌ویژه در نواحی شکم و کپل در دوران پیش از یائسگی در خانم‌ها و افزایش وزن در نواحی سینه و شکم هم در آقایان و هم در خانم‌ها را سبب می‌شود. بنابراین، شما نیاز به چیزی دارید که استروژن مضر و اضافی را حذف کند و این مسأله تنها از راه افزایش مصرف فیبر (تا ۳۵ گرم به طور روزانه) امکانپذیر است. به همین دلیل، هر روز مقدار کافی فیبر مصرف کنید و از بذر کتان، بنشن‌ها، جو، گندم و سیب بیشتر استفاده کنید.

چرا افزایش چربی‌های دور شکم خطرناک است؟
بیشتر چربی‌‌هایی که ما در ناحیه دور شکم ذخیره می‌کنیم، چربی احشایی نام دارد. برخلاف چربی‌های زیرپوستی که می‌توانیم آنها را محکم در دست بگیریم و تکان دهیم، این چربی‌ها را نمی‌‌توان احساس کرد. چربی‌های دور شکم از نوع چربی‌های احشایی و بسیار خطرناک هستند. و دور تا دور ارگان‌های داخلی؛ مانند کبد و قلب را دربرمی‌گیرند و از عملکرد مناسب آنها جلوگیری می‌کنند. چربی‌های احشایی دور شکم از نظر هورمونی فعال هستند و مقاومت انسولین را افزایش داده و ابتلا به دیابت و بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهند.

چرا باید از شر چربی‌های دور شکم رها شویم؟
زیرا چربی‌های شکمی باعث می‌شوند که سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم ‌شوند.
مقاومت انسولین باعث می‌شود که فرد در معرض خطر سندرم متابولیک قرار بگیرد و به همین ترتیب، به برخی خطرات دیگر؛ مانند حملات قلبی، سکته، دیابت، فشار خون بالا، کبد چرب و کلسترول بالا دچار گردد.

چه چیزی چربی‌های دور شکم را افزایش می‌دهد؟
ژنتیک افزایش سن و سال: با بالا رفتن سن و سال، سلول‌های بدن ما مقاومت بیشتری در برابر انسولین پیدا می‌کنند. این فرایند همانند فرایند چین و چروک افتادن پوست، یک بخش طبیعی از فرایند پیری است. این مقاومت انسولین باعث می‌شود پانکراس بیشتر کار کند و انسولین بیشتری را برای غلبه به مقاومت آن ترشح نماید. انسولین یک نوع هورمون چربی ذخیره کن در ناحیه شکم است. استرس: هنگامی که استرس پیدا می‌کنید، بدن‌تان کورتیزول بیشتری تولید می‌کند. کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که مقاومت انسولین را تحریک می‌کند و میزان قندخون را بالا می‌برد. هر چه این هورمون‌ها در ما بیشتر تولید شوند (حال چه به صورت طبیعی و چه در اثر مصرف برخی داروها)، مقاومت انسولین نیز افزایش می‌یابد. پرخوری: اگر میزان کالری دریافتی بیشتر از مقداری باشد که می‌سوزانید، چربی بیشتری را ذخیره خواهید کرد و اگر به مقاومت انسولین دچار باشید، این چربی‌ها به طور عمده در نواحی دور شکم ذخیره می‌شوند.
کربوهیدرات‌ها، به‌ویژه کربوهیدرات‌های دارای اندیس گلیسمی بالا: کربوهیدرات‌ها پس از تجزیه شدن به قند تبدیل می‌شوند که ترشح انسولین را در پی دارد و انسولین یک نوع هورمون چربی‌ساز در ناحیه اطراف شکم است. برای جلوگیری از تجمع چربی‌ها در این نواحی، به میزان گلایسمیک کربوهیدرات‌ها توجه کنید. حتی، کربوهیدرات‌های سالم که اندیس گلایسمی پایین دارد؛ (مانند نان و ماکارونی) نیز اگر به مقدار زیاد مصرف شود، می‌تواند به افزایش ترشح انسولین و افزایش چربی‌های دور شکم منجر شود. اهمیت به تعادل در مصرف کربوهیدرات‌ها در کنار مصرف به اندازه پروتئین‌ها و چربی‌های سالم امگا-۳ احتمال بروز این مسئله را کاهش می‌دهد.

آیا تجمع چربی‌ها در نواحی دور شکم یک مسأله ژنتیکی است؟
بله، این که در کدام بخش بدن‌تان بیشتر چربی ذخیره می‌کنید، جنبه‌ ژنتیکی دارد، یعنی DNA آن را مشخص می‌کند. برخی افراد اندامی شبیه سیب دارند و برخی دیگر شبیه گلابی هستند. اندام‌هایی که به شکل سیب هستند، بیشتر درگیر مقاومت انسولین می‌شوند و البته، بیشتر هم به فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری تخمدان پلی‌کیستیک، ناباروری و دیابت مبتلا می‌شوند. در این نوع از شکل بدن قسمت شکم و بالاتنه درشت‌تر از ران‌ها است و چربی‌های بیشتری در قسمت میانی بدن جمع می‌شود. افرادی که اندام گلابی شکل دارند، چربی‌های بیشتری را در باسن و ران‌ها ذخیره می‌کنند، ولی بالاتنه و کمر کوچک‌تری دارند. این افراد کمتر در معرض بیماری‌های قلبی هستند؛ اما، در معرض واریس بود و نشانه‌های یائسگی در آنها حادتر است. زن‌ها نسبت به مردها استعداد بیشتری در ذخیره چربی در ران‌ها، دارند، زیرا هورمون استروژن در آنها چربی‌های زیرپوستی را افزایش می‌دهد.پس از یائسگی، بدن تمایل بیشتری به ذخیره چربی‌های احشایی در نواحی دور شکم پیدا می‌کند. مردها چربی‌های زیرپوستی کمتری دارند و هنگامی که چاق می‌شوند، چربی‌ها‌ی‌شان از نوع احشایی است و به طور معمول، از شکم و نواحی دور آن چاق می‌شوند. این نوع از چربی سریع‌تر خرد می‌شود و به همین دلیل، فرایند لاغرتر شدن در آقایان سریع‌تر از خانم‌ها رخ می‌دهد.

تغذیه و شیوه زندگی
رژیم غذایی در ذخیره چربی‌های دور شکمی تأثیر بسیار مهمی دارد. ورزش کردن کالری بیشتری را می‌سوزاند. افزون بر ورزش و برنامه غذایی سالم، بکوشید از روش‌های ریلکس کردن (تن آرامی) استفاده کنید و کورتیزول کمتری در بدن‌تان تولید و ترشح نمایید. یوگا، مدیتیشن، حمام‌های آرام کننده و تنفس عمیق به شما کمک می‌کنند، میزان کورتیزول بدن‌تان را کنترل نمایید. مصرف الکل نیز در چاقی و تجمع چربی‌ها در نواحی اطراف شکم تأثیر بسزایی دارد. میزان دریافت کافئین در بدن را نیز کاهش دهید و بکوشید هر روز بیشتر از سه فنجان قهوه ننوشید. چرا که بیشتر از این مقدار باعث می‌شود در معرض خطر عدم تعادل قندخون قرار بگیرید و میزان چربی‌های دور شکم‌تان افزایش یابد.